Grunnstoð í efnahagslífinu – fjölmennt á ársfundi Samáls 2016

Grunnstoð í efnahagslífinu er yfirskrift ársfundar Samáls sem haldinn var 18. maí í Kaldalóni í Hörpu. „Með því er undirstrikað að áliðnaður skilar mikilvægum gjaldeyristekjum í þjóðarbúið sem ein helsta útflutningsgrein þjóðarinnar, kaup á vörum og þjónustu nema tugum milljarða og renna til hundruð fyrirtækja og laun og opinber gjöld  yfir 20 milljörðum,“ segir Pétur Blöndal, framkvæmdastjóri Samáls. „Þetta hefur ýtt undir verðmætasköpun og haft sveiflujafnandi áhrif á íslenskt efnahagslíf í áratugi.“

Hér má sjá samantekt frá ársfundi Samáls.

Ál mikilvægara en nokkru sinni fyrr

„Ál er mikilvægara en nokkru sinni fyrr“ var yfirskrift erindis Magnúsar Þórs Ásmundssonar stjórnarformanns Samáls. Í máli hans kom fram að íslensk álver keyptu vörur og þjónustu fyrir um 30 milljarða í fyrra af hundruðum íslenskra fyrirtækja og alls námu innlend útgjöld álvera á Íslandi um 92 milljörðum. Álverin framleiddu rúm 858 þúsund tonn af áli og álafurðum árið 2015 og alls námu útflutningsverðmætin um 237 milljörðum.

Hér er upptaka af ræðu Magnúsar.

Verðmætasköpun og sveiflujöfnun íslensks áliðnaðar

„Það var stór viðburður í atvinnusögu Íslands þegar Ísal, fyrsta álverið á Íslandi, hóf starfsemi í Straumsvík árið 1969 með 33 þúsund tonna framleiðslugetu á ári. Íslendingar voru stoltir af þessu iðjuveri sem setti alþjóðlegan brag á fábrotið atvinnulífið,“ sagði Ragnheiður Elín Árnadóttir iðnaðarráðherra í ávarpi sínu á ársfundi Samáls, sem lesa má á vef viðskipta- og iðnaðarráðuneytisins.

Hún stóðst ekki mátið og bætti við: „Það var einnig mikilvægur vitnisburður um framfarahug þjóðarinnar þar sem það stóð reisulegt við Reykjanesbrautina á leiðinni frá alþjóðaflugvellinum til höfðuborgarinnar.“

Ragnheiður Elín ætti að þekkja álverið vel frá ferðum sínum til og frá heimilinu í Reykjanesbæ. „Ál- og orkuiðnaðurinn hefur á þessum tæpu 50 árum treyst grundvöll íslensks efnahagslífs svo um munar, aukið verðmætasköpun í landinu og gert okkur betur kleift að takast á við ytri aðstæður og sveiflur í efnahagslífinu.“ 

Þá sagði hún á að brotið hefði verið blað með tilkomu Álklasans. „Þá var blásið til sóknar í sköpun nýrrar þekkingar og nýrra afurða og þjónustu á sviði efnistækni og áls. Með álklasanum hafa skapast tækifæri fyrir framsækið rannsókna- og þróunarstarf með auknu samstarfi fyrirtækja og háskóla og öflugri þátttöku stofnana.“

Hér er upptaka af ræðu Ragnheiðar Elínar.

Græn álframleiðsla hærra verðlögð í framtíðinni

„Energy Drives Aluminium Into the Future“ var yfirskrift erindis Kellys Driscoll sérfræðings frá greiningarfyrirtækinu CRU. Þar ræddi hann stöðu og horfur í áliðnaði á heimsvísu. Hann sagði meðal annars að vöxtur eftirspurnar yrði áfram öflugur eftir áli og að álverð ætti eftir að fara hækkandi innan fárra ára. Þá kom fram að lykilforsendan í samkeppnishæfni álvera væri raforkan. Hann lýsti þeirri skoðun að það væri einungis tímaspursmál hvenær hægt yrði að markaðssetja „græna“ álframleiðslu á hærra verði á lykilmörkuðum.

Hér er upptaka af erindi Driscolls.

Þarf að skapa hagstætt umhverfi fyrir rannsóknir

„Efnisverkfræði á Íslandi – horft til framtíðar“ var yfirskrift erindis Guðrúnar Sævarsdóttur forseta tækni- og verkfræðideildar Háskólans í Reykjavík. Hún fjallaði í erindi sínu um efnisfræði og efnisverkfræði og sagði það lykilgreinar fyrir alla tækniþróun í nútímasamfélagi.

Þá kom hún inn á möguleika á uppbyggingu kennslu og rannsókna á sviðinu, en til þess yrðu stjórnvöld að skapa hagstæð skilyrði, þannig að fyrirtæki sæju sér hag í að styrkja rannsóknir og þróun hér á landi. Fram kom að umhverfið í Kanada væri til að mynda mun hagstæðara fyrirtækjum en hér. Fyrir vikið væri erfitt fyrir íslenska háskóla að keppa um rannsóknar- og þróunarverkefni, sem væru þó forsenda öflugs háskólastarf og samkeppnishæfni íslensks atvinnulífs. 

Hér er upptaka af erindi Guðrúnar.

Flutningskostnaður raforku hærri á Íslandi

„Breytingar á evrópskum orkumarkaði – áhrif þeirra á samkeppnishæfni Íslands“ var yfirskrift erindis Gunnars Tryggvasonar verkefnastjóra hjá KPMG.

Hann gerði skil þróun á evrópskum raforkumarkaði, sem hefur verið þvert á spár flestra greiningaraðila undanfarin ár og raforkuverð lækkað töluvert, bæði á Norðurlöndum og í Evrópu. Gunnar mun leitaðist við að skýra hvers vegna þróunin hefur verið með þessum hætti og hvers væri að vænta. Þá kom fram í máli hans að flutningskostnaður raforku væri hærri hér á landi en víða erlendis, til að mynda yfir 50% hærri en í Noregi, markaði sem væri einna sambærilegastur þeim íslenska.

Hér er upptaka af erindi Gunnars. 

Íslenskir knattspyrnumenn á kókdósum

„Carbonated Drinks Love Aluminium“ var yfirskrift Carlos Cruz forstjóra Vífilfells. Hann gerði grein fyrir mikilvægi áls fyrir afurðir Vífilfells, en það fælist meðal annars í léttleika, styrkleika efnisins, betri nýtingu við flutninga og endurvinnslu umbúðanna, en reynslan sýndi að hærra hlutfall áls væri endurnýtt en annarra efna. Þá frumsýndi hann kókdósir með myndum af íslenskum landsliðsmönnum í knattspyrnu sem munu rata í búðarhillur þegar Evrópumótið í knattspyrnu hefst.  

Hér er upptaka af erindi Cruz.

Sýning á vörum og gripum Málmsteypunnar Hellu

Að loknum ársfundi var opnuð sýning á vörum og gripum sem framleiddir hafa verið af Málmsteypunni Hellu og framleiðsluferlinu sjálfu, en það öfluga fjölskyldufyrirtæki hefur um áratugaskeið framleitt hluti úr áli sem ýmist eru frumframleiddir hér á landi eða endurunnir úr notuðu áli. Það var vel við hæfi að margar kynslóðir komu að uppsetningu sýningarinnar, þar með talið að því að baka pönnukökur – auðvitað á pönnukökupönnum frá Málmsteypunni Hellu.

Hér má skoða myndskeið sem sýnt var á ársfundinum og sýnir vel merkilega sögu Málmsteypunnar Hellu.

Hér má sjá myndskeið um hönnun verðlaunagrips í Söngkeppni framhaldsskólanna, sem unninn var í samstarfi Garðars Eyjólfssonar lektors við LHÍ og Málmsteypunnar Hellu, en það var Samál sem stóð straum af kostnaði við hönnun og framleiðslu verðlaunagripsins.