Hræringar á álmarkaði

Segja þurfti upp 20 starfsmönnum í álveri Norðuráls á Grundartanga í gær en um er að ræða 3% af heildarstarfsmannafjölda fyrirtækisins hér á landi. Ástæður uppsagnarinnar má rekja til innlendra jafnt sem erlendra kostnaðarþátta. Erlendu þættirnir snúa að óhagstæðri verðþróun á álverði sem hefur lækkað að undanförnu á meðan framleiðslukostnaður hefur aukist. „Við sjáum eftir þessum 20 starfsmönnum sem sumir hverjir hafa starfað hér í langan tíma, í allt að 20 ár. Við þurftum að hagræða með ýmsum hætti og þetta var eitt af því sem þurfti að gera,“ segir Ragnar Guðmundsson, forstjóri Norðuráls, í samtali við Pétur Hreinsson í ViðskiptaMogganum. Hér má lesa viðtal hans við Ragnar: 

Spurður um helstu ástæður uppsagnanna segir Ragnar: „Við sjáum að hráefnaverð hefur hækkað verulega á þessu ári. Síðan erum við líka að horfa á langtímaþróun í innlendum kostnaði sem hefur einnig hækkað,“ segir Ragnar en fyrirtækið kaupir þjónustu af mörgum þjónustuaðilum innanlands. Aðspurður vildi hann ekki greina nánar frá stærstu innlendu kostnaðarliðunum. „Þetta sígur allt í þegar allt er lagt saman,“ segir Ragnar.

Óhagstæðir ytri þættir

Til þess að framleiða ál þarf fyrst og fremst tvö hráefni sem keypt eru frá útlöndum. Annars vegar er um að ræða súrál og hins vegar rafskaut. Verð á þessum tveimur hráefnum hefur hækkað umtalsvert á árinu og á móti því hefur verð á áli lækkað töluvert síðustu vikur eftir ágætan gang á þessu ári. Meðalverð á tonni af áli á þessu ári er rúmlega 2.100 bandaríkjadalir sem er um 7% hærra en meðalverð síðasta árs sem nemur 1.969 dölum, en í dag stendur álverð í 1.913 dölum á tonnið.

Meðalverð á tonni af súráli var 355 bandaríkjadalir á síðasta ári. Það sem af er árinu 2018 er meðalverð súráls hins vegar um 480 dalir og hefur því hækkað um 35% en notuð eru tæp tvö tonn af súráli fyrir hvert framleitt tonn af áli. Að sama skapi er notað hálft tonn af rafskautum fyrir hvert tonn af áli en meðalverð á koksi, sem er meginhráefnið í rafskautaframleiðslu, hefur einnig hækkað um 35% það sem af er ári. Efnin sem notuð eru í rafskautin eru gerð úr kolefnum og þau eru bökuð með jarðgasi. Þess vegna þróast þessi kostnaður að hluta til með verði á jarðefnaeldsneyti. Allir þessir þættir hafa áhrif á rekstur Norðuráls sem framleiðir 320 þúsund tonn af áli á Evrópumarkað á ári, sem fyrst og fremst er notað í bílaframleiðslu, byggingariðnað og matvælaumbúðir.

Helmingaði súrálsframleiðslu

Spurður um ástæður hækkunar á framleiðslukostnaði nefnir Ragnar hræringar erlendis á súrálsmarkaði. Til að mynda verkfall hjá Alcoa í Ástralíu og óvissu um framhaldsstarfsemi hjá tveimur súrálsverksmiðjum rússneska álfyrirtækisins Rusal sem staðsettar eru á Írlandi og Jamaíka. Þá hafi Alunorte í Brasilíu, sem er í eigu Norsk Hydro, og er einn stærsti súrálsframleiðandi í heimi einnig dregið úr framleiðslu sem nemur 50% með auðsjáanlegum áhrifum á framboðið.

„Þetta snýst kannski um framboð og eftirspurn. Norsk Hydro, sem rekur stærstu súrálsverksmiðju í heimi í Brasilíu, dró úr framleiðslu sem nemur um 50% á árinu. Það hafði áhrif á framboðið. Eftir miklar rigningar í vor óttuðust menn mengunarvandamál en það kom í ljós að svo var ekki,“ segir Ragnar og nefnir að horfur fyrir súrálsframleiðslu séu því betri fyrir næsta ár. Eftirspurn eftir áli er að aukast um 4-5% á þessu ári og til þess að framleiða það þarf meira súrál.